Blog 6 - Het Lorkenbos, startplek van Airborne Trail Run: vrijheid herdenken op historische grond
Op zondag 14 september 2025 is Het Lorkenbos het startpunt van de Airborne Trail Run, een zware, bijna 60 kilometer lange tocht en één van de onderdelen van de Airborne Freedom Run. Een zeer bijzonder en indrukwekkend evenement. Vanaf Het Lorkenbos lopen deelnemers via de Mossel naar de Ginkelse Heide en vervolgen hun tocht via Oosterbeek naar Arnhem. Elke deelnemer draagt een kruisje mee met de naam van een van onze bevrijders. De tocht eindigt bij de Airborne begraafplaats in Oosterbeek.
De Airborne Trail Run staat in het teken van vrijheid en herdenking — thema’s die diep verweven zijn met de geschiedenis en het ontstaan van Het Lorkenbos zelf. Want wat vandaag een gastvrij vakantieoord midden in de natuur is, begon ooit met de wens om in moeilijke tijden een veilige plek te bieden aan anderen.
Voor dit artikel sprak ik met Erik Lenderink, die openhartig vertelde over zijn familie en het ontstaan van Het Lorkenbos. Zijn herinneringen laten zien hoe gastvrijheid, menselijkheid en ondernemerschap altijd een belangrijke rol speelden bij de familie Lenderink, zelfs in de zwaarste tijden. Hierdoor wordt niet alleen de geschiedenis tastbaar, maar ook de hartelijke, gastvrije sfeer — die nu nog steeds kenmerkend is voor Het Lorkenbos — voelbaar die van generatie op generatie is doorgegeven.
Oorlogstijd in Wekerom: het begin van een traditie van gastvrijheid
Tijdens de Slag om Arnhem in de Tweede Wereldoorlog, trokken duizenden mensen weg, op zoek naar veiligheid. Deze mensen legden tientallen kilometers af en hadden nauwelijks iets bij zich, behalve kleding en wat voedsel. De stroom evacuees kronkelde te voet, op de fiets of met karren door Beekbergen, Apeldoorn en Ede. Velen vonden tijdelijk onderdak bij vrienden, kennissen of gastvrije families in de omgeving. De Veluwezoom raakte al snel vol, waarna velen verder moesten trekken, onzeker over wanneer of hoe ze ooit zouden terugkeren.
In deze periode woonden opa en oma Lenderink in Wekerom. Opa Lenderink was destijds algemeen directeur van de landbouwcoöperatie (de huidige Welkoop, vandaar de Lenderinkweg er achter) in Wekerom en omgeving, een functie die hij van 1928 tot 1978 vervulde. Het huis en de bijbehorende schuren van de familie Lenderink werden langzaam maar zeker een toevluchtsoord waar iedereen welkom was. Het helpen van de vluchtelingen — of evacués — werd als vanzelfsprekend gezien, ingegeven door hun christelijke overtuiging en de beschikbaarheid van voldoende middelen om te helpen.
Van toevluchtsoord naar vakantieoord
De gastvrijheid van opa en oma Lenderink legde de basis voor wat jaren later zou uitgroeien tot Het Lorkenbos zoals we dat nu kennen en waar elk jaar circa 5.500 mensen (25.000+ overnachtingen) genieten van de prachtige bosrijke omgeving en de rust. In november 1944 werd een luchtaanval op Wekerom uitgevoerd waarbij onder andere de coöperatie en het huis van de familie Lenderink werden verwoest.
“Op zaterdag 25 november staat een groep Duitse officieren voor de deur bij de woning van de familie L. Lenderink aan de Lage Valkseweg. Lenderink is de zaakvoerder van de Coöperatieve Aankoopvereniging Harskamp e.o. te Wekerom.
De Duitsers bevelen dat de voorkamer van de woning ontruimd moet worden. Er moet een tafel met stoelen worden neergezet en de kamer moet verwarmd zijn. De volgende dag zal rond 10 uur ‘s morgens een stafbespreking met hoge Duitse officieren plaatsvinden. Als de Duitsers vertrekken, brengen ze met krijt markeringstekens aan op de muur van de woning.
Die zondag is er geen stafbespreking geweest. Wel verschijnen er rond 10 uur ‘s morgens 44 Typhoons van de Britse Royal Air Force. Zij nemen de woning van Lenderink, de gebouwen van de Coöperatie en het hotel De Viersprong zwaar onder vuur.
Er volgen in totaal vier aanvalsgolven met tussenpozen van ongeveer 15 minuten. De panden worden bestookt met raketten en fosforgranaten. De schade is enorm! De woning van de zaakvoerder, de gebouwen van de Coöperatie en het hotel met winkel en woning van Pluim worden totaal verwoest. Ook huizen in de nabije omgeving lopen veel schade op.”
Bron: https://www.bezoek-ede.nl/militair-toerisme/oorlogsherinneringen-ede/1944-luchtaanval-op-wekerom
Na de oorlog bouwde de familie Lenderink in de tuin achter het huis een eenvoudig houten schuurtje, ‘De Vitaminekeet’ genoemd, waar men samenkwam en genoot van kleine versnaperingen, en waar enkele mensen uit de evacuatieperiode terugkeerden voor een kort verblijf en de gastvrijheid van de Lenderinks die zij zich herinnerden.
Dhr. Lenderink, altijd ondernemend en vooruitziend, zag uiteindelijk in Otterlo de mogelijkheid om iets op te bouwen voor de toekomst. In 1953 kocht de familie een stuk grond aan het Mosselsepad en bouwde daar een aantal vakantiehuisjes. Zo ontstond de eerste versie van het vakantieoord, waar de hartelijke ontvangst uit de oorlogsjaren werd vertaald naar een plek voor ontspanning en verbinding in de natuur.
vlnr: Oma Lenderink, Cobie Lenderink - Geursen, ? en opa Lenderink
Het woord ‘vakantieoord’ klinkt misschien ouderwets, maar de betekenis is tijdloos en de familie heeft deze benaming altijd gehandhaafd: een prachtige, rustige natuurlijke omgeving waar mensen hun vakantie kunnen doorbrengen. In de eerste twintig jaar was de verhuur van bungalows de belangrijkste bron van inkomsten. Begin jaren ’70 werd een stuk grond aangekocht en ingericht voor het plaatsen van stacaravans, en het campinggedeelte ontstond later, bij de aankoop van het voormalige ‘Egypte Zuid en Noord’ in 2000.
Herinneringen en anekdotes
In bijna 75 jaar geschiedenis zijn talloze verhalen, anekdotes en foto’s verzameld die het verleden mooi illustreren en levendig houden. Een van de bekendste — en veelvuldig vertelde — verhalen gaat over twee Freules uit Arnhem, die tijdens de evacuatieperiode laat op de avond bij de familie Lenderink voor onderdak aanklopten. “Geen probleem,” zei dhr. Lenderink, “we hebben zelfs nog een kamer met een bad.” De dames waren zeer verheugd. Toen dhr. Lenderink de kamer liet zien vroegen de dames: “Maar waar is het bed?” Dhr. Lenderink wees naar het bad en zei met een knipoog: “Daar slapen jullie.” Deze kleine momenten laten niet alleen de hartelijkheid, maar ook de praktische humor zien die zo typerend was voor de familie.
Erfgoed en herdenking komen samen
Dat juist de Airborne Trail Run zondag 14 september bij Het Lorkenbos start, is bijna een vanzelfsprekendheid. Een sportieve tocht voor vrijheid en vrede op een plek die zijn oorsprong kent in behulpzaamheid, compassie en gastvrijheid in de zwaarste tijden — de cirkel lijkt rond.
Ten eerste is het überhaupt natuurlijk een prachtige plek om dit evenement te starten. Maar symbolisch is er ook een mooie link: een hardlooptocht voor de vrijheid doet denken aan de vlucht uit de stad in 1944, toen mensen op zoek waren naar veiligheid. Dat de familie Lenderink zowel in het verleden een rol heeft mogen spelen én dit deze zondag weer mag doen, laat zien hoe geschiedenis en gastvrijheid op één bijzondere plek samenkomen.
Bert en Erik Lenderink - jeugdfoto
“Symbolisch kan je daar natuurlijk wel iets in zoeken: een hardlooptocht voor de vrijheid richting Oosterbeek, net buiten Arnhem en een vlucht in 1944 vanuit de stad naar vrijheid en veiligheid. Dat we daar in het verleden — en ook nu — een rol in hebben gespeeld, daar kunnen we als familie denk ik best trots op zijn”.
- Erik Lenderink
Tot slot
De lessen uit het verleden raken ons vandaag misschien wel meer dan ooit, spreken nu luider dan ooit. Vrijheid, compassie en medemenselijkheid zijn niet alleen idealen, maar fundamentele rechten van ieder mens. Het is onze gezamenlijke plicht om ze te bewaken, te verdedigen en door te geven. Herdenken betekent ook waarschuwen en verantwoordelijkheid nemen: nooit meer onderdrukking, nooit meer uitsluiting. Nooit meer — voor niemand.